Các phương pháp kế toán khoản đầu tư vào công ty liên doanh liên kết trong doanh nghiệp
Tại các doanh nghiệp (DN), ngoài việc đầu tư mua sắm, xây dựng và trang bị các tài sản dài hạn phục vụ cho mục đích sản xuất kinh doanh, họ còn thực hiện đầu tư vào đơn vị khác dưới dạng góp vốn thành lập mới hoặc mua lại phần vốn từ các CSH của những đơn vị đã thành lập. Nhằm sử dụng hiệu quả hơn đồng vốn của mình và đạt được các mục tiêu mà nhà quản lý mong muốn như: Tăng quy mô, tăng thị phần,... Trường hợp, sau khi đầu tư vào đơn vị khác, nhà đầu tư đạt được quyền ảnh hưởng đáng kể trong đơn vị nhận đầu tư với mục đích đầu tư dài hạn thì khoản đầu tư đó được ghi nhận là khoản đầu tư vào công ty liên kết (CTLK). Còn trường hợp sau khi đầu tư, nhà đầu tư có quyền đồng kiểm soát trong đơn vị nhận đầu tư thì khoản đầu tư đó được ghi nhận là khoản đầu tư vào công ty liên doanh (CTLD). Theo quy định của chuẩn mực kế toán quốc tế số 28, chuẩn mực kế toán quốc tế số 31 và chuẩn mực quốc tế về BCTC số 11. Các khoản đầu tư vào CTLD, liên kết được ghi nhận và trình bày trên BCTC theo phương pháp giá gốc hoặc phương pháp vốn chủ sở hữu (CSH). Nội dung các phương pháp như sau:
Phương pháp giá gốc: Là phương pháp kế toán mà khoản đầu tư được ghi nhận ban đầu theo giá gốc, sau đó không được điều chỉnh theo những thay đổi phần sở hữu của nhà đầu tư trong tài sản thuần bên nhận đầu tư. Báo cáo kết quả kinh doanh (KQKD) chỉ phản ánh khoản thu nhập của nhà đầu tư được phân chia từ lợi nhuận lũy kế của bên nhận đầu tư phát sinh sau ngày đầu tư.
Phương pháp vốn CSH: Là phương pháp kế toán mà khoản đầu tư được ghi nhận ban đầu theo giá gốc. Sau đó, điều chỉnh theo những thay đổi của phần sở hữu mà nhà đầu tư trong tài sản thuần của bên nhận đầu tư. Báo cáo KQKD phản ánh phần sở hữu của nhà đầu tư trong KQKD của bên nhận đầu tư.
Các phương pháp này được vận dụng để ghi nhận và trình bày BCTC các khoản đầu tư liên doanh, liên kết như sơ đồ 1.
Sơ đồ 1